Folder
Hersentumoren: algemene informatie
Meer over wat hersentumoren zijn en wat u hierbij kan verwachten.
Over hoe en waardoor hersentumoren ontstaan is vrijwel niets bekend. Wel is duidelijk dat erfelijke factoren een rol kunnen spelen. Het gaat echter niet om een erfelijke ziekte. Van geen enkele omgevingsfactor is een relatie met het ontstaan van hersentumoren aangetoond.
De ligging van een hersentumor is van groot belang. De hersenen zijn opgebouwd uit de grote hersenen, de kleine hersenen en de hersenstam. De ligging van de hersentumor en de snelheid waarmee deze zich ontwikkelt, bepalen de klachten die hij kan veroorzaken. Deze klachten kunnen zeer uiteenlopend zijn. Er kan bijvoorbeeld hoofdpijn optreden die langzaam erger wordt en die al dan niet gepaard gaat met misselijkheid, braken en een verlaging van het bewustzijn. Uitvalsverschijnselen zijn ook niet ongewoon bij een hersentumor, zoals verlammingsverschijnselen, problemen met het vinden van de juiste woorden, spraakstoornissen, gedragsveranderingen en vergeetachtigheid. Ook kunnen er aanvallen van epilepsie optreden, variërend van "lichte" tot "grotere" aanvallen.
Soorten tumoren
Tumoren (gezwellen) in het hoofd kunnen uit het hersenweefsel ontstaan zoals uit de steuncellen van het centrale zenuwstelsel, ook wel de gliacellen genoemd. De meest voorkomende hersentumoren ontstaan uit deze gliacellen en worden gliomen genoemd. Tumoren ontstaan ook in het hersenvlies of in de hypofyse, een klein hormoonproducerend orgaan. Tumoren elders in het lichaam, bijvoorbeeld uit de longen en de borst kunnen naar het zenuwstelsel uitzaaien en worden metastasen genoemd.
-
Gliomen zijn de meest voorkomende hersentumoren. De mate van kwaadaardigheid van deze tumor wordt ingedeeld aan de hand van vier graderingen:
Graad 1
Hierbij is een toename van groei van cellen te zien zonder kenmerken van kwaadaardigheid. De tumor gedraagt zich vrijwel als normaal hersenweefsel.Graad 2
Er wordt een toename gezien van de steuncellen zonder dat er kenmerken van kwaadaardigheid te zien zijn. Bij graad 1 en graad 2 spreken we van een laaggradig glioom.Graad 3
Bij deze gradering worden kenmerken van kwaadaardigheid gezien zoals verandering van celkernen en toename van de groei van bloedvaten.Graad 4
Hier is duidelijk sprake van een ongeremd groeiende tumor, die zo snel groeit dat er weefselverval ontstaat. Bij graad 3 en 4 spreken we van een hooggradig glioom.Laaggradige tumoren kunnen zich ontwikkelen tot hooggradige tumoren. Kwaadaardigheid bij hersentumoren wordt bepaald door de wijze van de groei van de tumor. Hierdoor is deze niet helemaal te verwijderen. Een hersentumor zaait vrijwel niet uit naar andere plekken in het lichaam.
-
Meningeomen ontstaan vanuit het hersenvlies dat zich rond de hersenen en ruggenmerg bevindt. Meestal beperken de meningeomen zich tot een plek en zaaien ze niet verder uit.
-
Hypofysetumoren ontstaan vanuit de klier die in de holte niet ver achter uw oogkassen ligt. Het is een goedaardige tumor die chirurgisch goed te verwijderen is.
Klachten bij hersentumoren
Klachten van een hersentumor hangen samen met de groei van de tumor. Er ontstaat een verhoogde druk in het hoofd op de plaats waar de tumor groeit. Bijkomende verschijnselen hierbij zijn: hoofdpijn, vooral bij die activiteiten die zelf nog eens de druk laten toenemen, zoals bukken, niezen, of persen. Dit kan eventueel gepaard gaan met misselijkheid en braken. Bekijk ook de video over klachten en gevolgen van een hersentumor. (www.youtube.com/watch?v=wk8gbObczP0)
-
Deze klachten zijn afhankelijk van de plaats in de hersenen, het soort tumor, de grootte en de druk die in het hoofd ontstaat. Ongeveer de helft van de mensen met een hersentumor klaagt over hoofdpijn en bewustzijnsdaling.
Als een tumor drukt op de plek in de hersenen, die de beweging regelt, kunnen er verlammingsverschijnselen optreden. U kunt bijvoorbeeld een vork niet meer naar uw mond brengen of u heeft moeite met het lopen.
Daarnaast kunt u slaperig of suf worden, soms kan er een epileptische aanval ontstaan als gevolg van irritatie van zenuwcellen door de hersentumor. Ook kunnen er gehoorstoornissen en stoornissen van het zien optreden, zoals dubbelzien of (gedeeltelijk) verlies van het zicht. Kijk op de website van het epilepsiefonds voor meer informatie: https://www.epilepsie.nl/
Bespreek steeds met uw behandelend neuroloog of u motorvoertuigen mag besturen en of u alleen mag gaan zwemmen.
-
Cognitie is het vermogen waarmee wij dingen leren kennen: taal, redeneren, waarnemen, het geheugen en de concentratie. Klachten uiten zich in:
- Problemen met de taal, veroorzaakt door beschadiging in de hersenhelft waar het taalcentrum is gelegen. Het spreken, taalbegrip, lezen en/of schrijven is aangetast.
- Het onvermogen om complexe handelingen in de juiste volgorde uit te voeren. Bijvoorbeeld eerst de schoen en dan de sok aantrekken, niet meer weten waar een kam voor dient.
- Minder of niet bewust van wat zich aan één kant van het lichaam afspeelt.
- Hemianopsie; één helft van het gezichtsveld is uitgevallen; u hebt dit door en draait bijvoorbeeld het hoofd.
- Het onvermogen om voorwerpen, gezichten en cijfers te herkennen.
- Tragere denksnelheid.
Naast cognitieve problemen komen aandachts- en concentratiestoornissen voor. Dit uit zich in sneller moe worden, niet goed meerdere dingen tegelijkertijd kunnen doen en moeite met het volgen van gesprekken.
-
Als gevolg van een hersentumor ontbreekt soms de controle over uw emoties.
- U kunt snel moe zijn en gevoelig voor licht, drukte en lawaai.
- U stelt u afhankelijk op, toont weinig initiatief en uw seksualiteit veranderd.
- U vertoont asociaal gedrag, agressie, snel huilen, depressies en overspannenheid.
Deze emotionele en gedragsmatige veranderingen kunnen moeilijk te accepteren zijn voor uw partner en familie.
Bekijk deze video online op info.mumc.nl/pub-50
Onderzoek (Diagnostiek)
Om het vermoeden van een hersentumor te bevestigen ondergaat u verschillende onderzoeken. Door middel van een neurologisch onderzoek wordt gecontroleerd of uw hersenen uw lichaam nog goed besturen. Met behulp van een CT-scan of een MRI-scan worden beelden van uw hersenen gemaakt. Voor een definitieve diagnose wordt het afwijkend weefsel onder de microscoop onderzocht. Hiervoor wordt een klein stukje weefsel uit de tumor worden genomen. Dit kan op de volgende manieren:
- Met behulp van neuronavigatie technieken wordt de precieze plek voor de biopsie gekozen, waarna met een boor een klein gat geboord wordt in de schedel. Met een holle naald wordt met hulp van een MRI scan een stukje weefsel uit de tumor gehaald.
- Een andere manier om weefsel te krijgen is een craniotomie (het openen van de schedel). Deze ingreep vindt meestal plaats onder narcose.
Bekijk ook de video over het zorgproces bij een hersentumor/glioom. (www.youtube.com/watch?v=xfwBhiv9ubk)
Behandeling
Als de diagnose is gesteld, wordt een behandelplan opgesteld. De behandeling is onder andere afhankelijk van de tumorsoort, de plaats van de tumor, uw lichamelijke conditie en leeftijd.
De meest toegepaste behandelingen zijn:
- Chirurgie (operatie)
- Radiotherapie (bestraling)
- Chemotherapie
Vaak vindt er een combinatie van behandelingen plaats. Zoals bijvoorbeeld bestraling in combinatie met chemotherapie. Bekijk ook de video 'behandeling van een hersentumor/glioom'. (www.youtube.com/watch?v=aGNBI3PopxI)
Bekijk deze video online op info.mumc.nl/pub-50
Ondersteuning
Het hebben van een hersentumor kan voor u en uw familie zorgen of spanningen met zich meebrengen. De afdeling Medisch Maatschappelijk Werk biedt ondersteuning en begeleiding voor u en/of uw familie. In één of meerdere gesprekken met de medisch maatschappelijk werker bespreekt u, alleen of samen met uw familie, de problemen waar u tegenaan loopt.
Contact
Heeft u vragen over deze informatie? Neem dan contact op met de verpleegkundig specialist.
Websites
- www.kanker.nl
- www.hersentumor.nl
- www.hersentumoren.info
- www.hyposfyse.nl
- oncologie/hersentumorcentrum (oncologie.mumc.nl/kankersoorten/hersentumoren/hersentumorcentrum-maastricht-umc)
- Hersentumor Contacgroep (facebook) (www.facebook.com/groups/122560687764831)