Epilepsie: Chirurgische verwijdering hersengebied

Een dag vóór de operatie wordt u opgenomen op de verpleegafdeling neurologie/neurochirurgie van het Maastricht UMC+. Kinderen worden opgenomen op de kinderafdeling (B2). Belangrijk is dat één ouder dag en nacht bij het kind mag verblijven. Vaak komen de neurochirurg die u opereert en de verpleegkundig specialist de dag vóór de operatie nog langs, maar dit lukt niet altijd. Het is belangrijk om eventuele vragen die u nog heeft over de operatie tijdens het polikliniekbezoek te stellen. Mochten er nadien nog vragen of onduidelijkheden zijn kunt u via de polikliniek neurologie/neurochirurgie een telefonische afspraak laten inplannen.

De avond vóór de operatie dient u uw haren te wassen met een speciale shampoo (betadineshampoo), die u van de verpleging krijgt. Als het nodig is, wordt er een bloedprik verricht. Vanaf 24.00 uur mag u niets meer eten en drinken. In de ochtend neemt u uw epilepsie medicijnen en eventuele andere medicijnen met een slok water. Het is dus belangrijk dat u uw thuismedicatie meebrengt naar het ziekenhuis. 

In een enkel geval kunnen belangrijke functies zoals taal/begrip alleen gecontroleerd worden als u wakker bent. We noemen dit een 'wakkere operatie' ofwel een 'Penfield operatie'. 

Het doel van deze ‘wakkere operatie’ is om zoveel mogelijk weefsel te verwijderen om de kans op aanvalsvrijheid zo groot mogelijk te maken. Tegelijkertijd moet het risico op uitval van bijvoorbeeld  spraak of taal zo klein mogelijk blijven. Tijdens de operatie worden verschillende delen van de buitenkant van de hersenen elektrisch gestimuleerd. Tegelijkertijd voert de neuropsycholoog testen met u uit. Op deze manier kunnen we zien waar welke functies zich  bevinden. Als er elektrisch gestimuleerd wordt kan het zijn dat u iets voelt, zoals tintelingen in een arm of een been.  Deze verdwijnen meteen na het stoppen van de stimulatie.
U blijft wakker zolang er testen worden uitgevoerd. Zodra er geen testen meer hoeven te worden uitgevoerd, maar er wel nog hersenweefsel verwijderd moet worden, krijgt u een narcose.

Na de operatie blijft u uw medicijnen tegen epilepsie nog geruime tijd op dezelfde wijze en in dezelfde hoeveelheid gebruiken. Dit is noodzakelijk om hersencellen rondom het operatiegebied, dat ook vaak betrokken is bij de epilepsie (het epilepsie netwerk),  onder controle te houden. Hiermee wordt voorkomen dat er hersencellen in het netwerk op zichzelf actief worden en er opnieuw epileptische aanvallen ontstaan. In overleg met uw neuroloog bouwt u de medicatie op een bepaald moment langzaam af.

Bij elke operatie kunnen er mogelijk complicaties optreden. Complicaties die bij het verwijderen van een hersengebied kunnen optreden, zijn:

Algemene complicaties:

Trombose (stolsel in een bloedvat): Dit stolsel sluit het bloedvat geheel of gedeeltelijk af. Meestal treedt trombose op in een ader van een been. Een trombose of embolie (een losgeraakt stolsel) kan ook op andere plaatsen terecht komen zoals in de longen, het hart of de hersenen en hier schade veroorzaken. Om het risico op trombose te verkleinen, krijgt u gedurende de opname in het Maastricht UMC+ één maal per dag een bloedverdunnend medicijn in de vorm van een spuitje.

Infectie:
Een infectie kan op vele manieren optreden. Bijvoorbeeld via een infuus of een blaaskatheter, die u voor de operatie heeft gekregen.
Er kan ook een infectie van de operatiewond of hersenvliezen (meningitis) ontstaan. De kans hierop is niet hoger dan een tot twee procent.

Bloeding in het hoofd: Tijdens of vlak na de operatie kan een bloeding in het hoofd ontstaan, dit is een zeldzame complicatie.
Het risico op een bloeding is groter als u bloedstollingsproblemen heeft. Klachten die daarop kunnen wijzen, zijn het snel hebben van blauwe plekken, bloedneuzen en lang nabloeden na het trekken van een tand.
Het stollen van het bloed gaat soms ook moeilijker door gebruik van medicijnen, zoals bijvoorbeeld natriumvalproaat. Als u een van bovenstaande klachten heeft of als u natriumvalproaat gebruikt, bespreek dit dan met uw neuroloog, verpleegkundig specialist of neurochirurg.  Zij kunnen voorzorgsmaatregelen treffen. In elk geval moet u de bloedverdunnende medicatie (*zie onderaan de laatste bladzijde van de folder) tijdig voor de operatie stoppen. Bespreek dit met de verpleegkundig specialist of neurochirurg. 
De gevolgen van een bloeding in de hersenen zijn zeer verschillend en hangen af van de plaats en de ernst van de bloeding. Wanneer er een bloeding ontstaat tussen de schedel en de hersenen, is er meestal sprake van een verminderd bewustzijn, hoofdpijn en/of tijdelijke functiestoornissen. Er bestaat een kans dat een bloeding in de hersenen leidt tot blijvende uitvalsverschijnselen, zoals een halfzijdige verlamming of spraakstoornis. Om goed in de gaten te houden of er sprake is van een bloeding na de operatie wordt regelmatig gekeken of u alert bent en uw armen en benen goed kunt bewegen.

Hersenzwelling: Een operatie in de hersenen geeft een plaatselijke zwelling van het hersenweefsel. Dit kan bepaalde klachten met zich meebrengen. Dit kan variëren van hoofdpijn tot bijvoorbeeld krachtsverlies van een arm of been. Meestal treden deze klachten tijdelijk op. Om de kans hierop te verkleinen, krijgt u tijdens de operatie en de dagen erna het medicijn dexamethason toegediend. Dit middel wordt in de loop van enkele dagen weer afgebouwd. Tijdens gebruik en afbouw wordt het suikergehalte in uw bloed gecontroleerd en krijgt u een medicijn om de maag te beschermen.

Wondlekkage: Het komt zelden voor dat een wond vocht gaat lekken als u al thuis bent. Gebeurt dit toch,  neemt u dan altijd contact op met de afdeling neurochirurgie in het MUMC+ (zie Weer Thuis).

Epileptische aanval: Tijdens een ‘wakkere’ operatie of kort na de operatie kunnen één of meer epileptische aanvallen optreden. U kunt hiervan schrikken, maar meestal hebben deze aanvallen geen gevolgen voor uw verdere herstel. De aanvallen kunnen ontstaan door plaatselijke prikkeling van de hersenen door de operatie. Ook de schommelende hoeveelheid medicatie in uw bloed ten gevolge van de narcose kan aanvallen geven. In het geval dat er na de operatie aanvallen blijven optreden, kan het zijn dat we uw medicatie mogelijk aanpassen. 

Hoofdpijn: Een deel van de patiënten heeft na de operatie hoofdpijn. Hiervoor wordt sterke pijnmedicatie gegeven. Soms kunt u van deze medicatie bijwerkingen krijgen, zoals dingen zien die er niet zijn (hallucinaties). Deze verdwijnen zodra de medicatie wordt gestopt. Hoofdpijn verdwijnt meestal spontaan in de loop van dagen/weken na de operatie.

Psychische / psychiatrische klachten: De dagen / weken of maanden na de operatie kan het zijn dat u wisselingen in de stemming kunt krijgen. Dit kunnen sombere gevoelens zijn, maar ook klachten van angst of psychose. Uit onderzoek is bekend dat de kans groter is als u dit soort klachten al heeft, of heeft gehad, ook in het verre verleden. Belangrijk is om deze klachten in de gaten te houden en tijdig bespreekbaar te maken met de betrokken behandelaren in Maastricht UMC+ en/of Kempenhaeghe. Ook kunnen na de operatie klachten van het geheugen, de concentratie of aandacht ontstaan. De hersenen hebben na de hersenoperatie de tijd nodig om te herstellen.  Belangrijk is dan ook om goed luisteren naar uw eigen lichaam en tijdig rust te nemen. U zult dan merken dat zich steeds beter iets langer kunt concentreren of ergens uw aandacht bij kunt houden.  

De eerste 2 controles na de operatie zijn telefonisch en worden ná 1 en 6 weken gedaan door de verpleegkundig specialist van het Maastricht UMC+. Er wordt een controle MRI van de hersenen aangevraagd voor 3 maanden ná de operatie. Voor de uitslag van de MRI én van het onderzoek van het verwijderde weefsel, ziet u op de polikliniek de neurochirurg die de operatie heeft uitgevoerd.

Ook krijgt u ongeveer een jaar ná operatie nog een neuropsychologisch onderzoek en vaak ook een EEG in Kempenhaeghe. 
U blijft tien jaar onder controle in het Maastricht UMC+. Meestal heeft u rond de datum van uw operatie (‘de verjaardag van de operatie’) kort telefonisch contact met de neurochirurg of de verpleegkundig specialist. De controles in Kempenhaeghe zijn afhankelijk van uw persoonlijke situatie.