Pacemaker: implantatie en nazorg

In overleg met uw behandelend arts wilt u een pacemaker laten plaatsen.
In deze folder leest u wat een pacemaker is, hoe de plaatsing of implantatie verloopt en hoe het leven met een pacemaker er uitziet. 

Als uw hart te traag of verkeerd pompt, zorgt de pacemaker ervoor dat uw hart op een goede en voldoende snelle manier pompt. Dit doet de pacemaker door een impuls of stimulatie te geven als het nodig is.
Er zijn verschillende soorten pacemakers die voor verschillende doelen gebruikt worden. Welke pacemaker u krijgt hangt af van waar het probleem zit in het hart. Dit bepaalt ook het aantal elektrodedraden dat nodig is.

Voor de operatie krijgt u een afspraak met een cardioloog (die gespecialiseerd is in pacemakers) en een pacemaker-verpleegkundige. Zij geven u informatie over de plaatsing, de voorbereidingen en wat te doen na de operatie. Tijdens de afspraak worden de volgende vragen gesteld, die belangrijk zijn voor de plaatsing:  Heeft u last van allergieën?; Gebruikt u bloedverdunners?; Heeft u ziektes of beperkingen waar wij rekening mee moeten houden?

Verder doen wij ook nog de volgende aanvullende onderzoeken (als dat nodig is) zoals: 

• ECG (hartfilm)
• Echo van het hart
• Bloedonderzoek 

De cardioloog bespreekt de uitslag van de onderzoeken met u.  De pacemaker verpleegkundige belt u ongeveer 1 week voor de operatie. Hij of zij vertelt u hoe laat u wordt opgenomen en of er medicatie adviezen zijn. Verder vragen wij of uw gezondheid is veranderd na uw afspraak bij de cardioloog of pacemaker verpleegkundige.  

Er wordt een kleine wond gemaakt om de pacemaker onder de huid in te brengen. Met behulp van een röntgenapparaat brengen wij de electrodendraden via uw aders naar het hart. Als de draden op de juiste plek vast zitten in het hart, bevestigen we de pacemaker aan de draden en hechten we de pacemaker vast onder de huid. De wond maken we dicht met meerdere hechtingen. De hechtingen worden onder de huid geplaatst en lossen van zelf op. Hoe lang de operatie duurt, hangt af van het soort pacemaker dat u nodig heeft (1 tot 2,5 uur).   

We brengen u terug naar de afdeling waar u werd opgenomen. De verpleging en de zaalarts onderzoeken u om zeker te weten of de plaatsing goed en zonder problemen of complicaties gegaan is. Klachten of afwijkingen moet u altijd doorgeven aan de verpleging. Als alles goed is, kunt u dezelfde dag nog naar huis. De zaalarts vertelt u wanneer u naar huis mag en kan. 

Na ontslag zien wij u ongeveer na 2 weken terug op de polikliniek Hart+Vaat Centrum. Wij controleren dan de pacemaker en de wond. Als u wondpijn heeft, raden wij u aan om de eerste 3 dagen paracetamol in te nemen. Neem 3 tot 4 keer 1000 mg in. Zorg er wel voor dat er een pauze tussen zit van minimaal 6 uur.  Als u na ontslag nieuwe klachten of afwijkingen krijgt, neem dan contact met ons op. (zie contactgegevens).

Complicaties of onverwachte gevolgen na een pacemaker plaatsing zijn zeldzaam, maar zijn niet uit te sluiten. De belangrijkste complicaties kunnen zijn: 

• Bloeding bij de wond
• Wondinfectie met als gevolg dat de pacemaker verwijderd moet worden
• Klaplong
• Schroeven van een elektrodedraad die door de hartwand hart heen gaan
• Hartritmestoornissen of een hartstilstand
• Loslaten van een elektrodedraad
• Vernauwing of afsluiting van aders

De eerste controle vindt plaats 2 weken na de plaatsing/implantatie. Deze controle vindt plaats op de polikliniek Hart+Vaat Centrum of in het ziekenhuis bij u in de buurt. De pacemakertechnicus controleert de wond en meet de pacemaker buiten het lichaam. Dit doen we door middel van draadloos contact met de pacemaker. 

Hierna controleren wij minimaal 1 keer per jaar de pacemaker. Dit doen wij in het ziekenhuis of op afstand, vanuit thuis. Tijdens deze controle meten wij de batterijspanning. Zo kunnen wij zien  wanneer de batterij moet worden vervangen. De pacemaker kunnen wij op ieder moment uitlezen. Zo zien wij hoe uw  hartritme was en hoe de pacemaker werkt(e).

Soms vragen wij aan u of u mee wilt doen aan wetenschappelijk onderzoek. U beslist zelf of u wel of niet wilt mee doen. Doet u niet mee, dan heeft dit geen invloed op uw behandeling. Als u wel meedoet , is dat erg fijn.  Zo kunnen wij samen de zorg in de toekomst verbeteren.