Mumc+ foto online folders

Folder

HPB-chirurgie: Alvleesklier

Pylorussparende pancreatoduodenectomie (PPPD)

In overleg met uw arts wordt u binnenkort opgenomen in het MUMC+ voor een alvleesklieroperatie. Uw arts heeft u uitgelegd welke operatie u moet ondergaan. Door de juiste zorg vóór en na de operatie willen we u helpen zo snel mogelijk te herstellen. In dit informatieblad leest u, hoe binnen het MUMC+, de zorg rondom een alvleesklieroperatie georganiseerd is.

Diagnose

Er kunnen verschillende redenen zijn om een alvleesklieroperatie te ondergaan:

  • Alvleesklier kanker (pancreascarcinoom)
  • Kanker uitgaande van de twaalfvingerige darm (duodenumcarcinoom)
  • Papil van Vater kanker (uitmonding van de afvoergang van de alvleesklier in de twaalfvingerige darm)

De operatie

Hieronder ziet u een schematische weergave van de alvleesklieroperatie. Hierbij wordt de kop van de alvleesklier samen met de twaalfvingerige darm, de galblaas, een groot deel van de galwegen en de lymfeklieren rondom de alvleesklier verwijderd. Wordt hierbij ook het onderste gedeelte van de maag verwijderd, dan heet het een Whipple operatie.

alvleesklieroperatie

Optimale zorg vóór en na de operatie

Anesthesie screening
Als u op de wachtlijst staat voor de operatie, wordt u doorgestuurd naar de polikliniek Anesthesie. De anesthesist beoordeelt het risico van de narcose en vraagt, als dat nodig is, aanvullend onderzoek aan om uw hart en longfunctie te beoordelen. Dit aanvullend onderzoek kan bestaan uit: bloedprikken, een hartfilm maken of een consult (bezoek) bij de cardioloog.

Preoperatieve screening
Een grote buikoperatie voor aandoeningen in de alvleesklier is een grote levensgebeurtenis. Vooral bij kwetsbare (oudere) patiënten leidt dit vaker tot complicaties, delier,(blijvend) functieverlies en sterfte. Verscheidene onderzoeken tonen aan dat uw fysieke gesteldheid (conditie en voeding) verband houden met uw herstel na de operatie. Hebt u een lage fysieke fitheid en/of een slechte voedingsstatus, levert u voor en na de operatie flink in op uw conditie en functionaliteit. Dit vergroot de kans op complicaties. Om de kans hierop te verkleinen, wordt u preoperatief (voor de operatie) onderzocht op deze risicofactoren. Vervolgens krijgt u een voorbereidingsplan op maat aangeboden. Hoe beter u het ziekenhuis binnenkomt (‘better in’), hoe beter en sneller u ook weer naar huis kunt (‘better out’).

Leefstijladviezen
Uit onderzoek blijkt dat het gebruik van nicotine en alcohol invloed heeft op het krijgen van complicaties na een operatie. De nicotine in sigaretten en koolstofmonoxide uit de sigarettenrook zorgen ervoor dat uw afweer, stolling, doorbloeding en het zuurstofaanbod verminderen. Daardoor wordt wondgenezing belemmerd.

Alcohol verdunt het bloed en kan daardoor bloedingen of een slechte wondgenezing veroorzaken.

Om dit soort complicaties te voorkomen, is het aan te raden om te stoppen met roken en drinken van alcohol. Hierdoor kan uw conditie verbeteren en herstelt u sneller na de operatie.

Alvleesklierenzymen

De alvleesklier is een belangrijk spijsverteringsorgaan en maakt enzymen aan die belangrijk zijn in deze spijsvertering. Door een afwijking in de alvleesklier of een operatie kan een tekort aan alvleesklierenzymen ontstaan. Het lichaam krijgt dan moeite met het verteren van voedsel. Klachten die kunnen ontstaan bij een te kort aan enzymen zijn: opgeblazen gevoel, misselijkheid, buikpijn, veel winden of boeren laten, gewichtsverlies en vettige ontlasting. Bij een tekort aan enzymen kunnen we alvleesklierenzymen geven in de vorm van een capsule. Deze enzymen neemt u dagelijks in bij de maaltijd en zijn vaak levenslang nodig na een operatie aan uw alvleesklier.  

In onderstaande link vindt u hierover meer uitleg:  Gebruik alvleesklier enzymen (www.patientenbegrijpen.nl/gebruik-alvleesklier-enzymen/)

Dag voor de operatie

De dag voor uw operatie wordt u opgenomen in het ziekenhuis op afdeling B4 (4e etage). Op doordeweekse dagen meld u zich hier om 13 uur.  Indien u op maandag geopereerd word meldt u zich op zondag om 18 uur.  Hierover wordt u geïnformeerd door Bureau Opname. U maakt kennis met de verpleegafdeling en de zaalarts die uw gegevens controleert en voorbereidingen treft voor uw operatie.

Voeding
U mag de dag vóór de operatie gewoon eten en drinken met uitzondering van alcohol. Vanaf middernacht bent u nuchter, uw medicijnen mag u 's ochtends in overleg met de afdelingsverpleegkundige innemen met een beetje water.

Slaap- en kalmeringstabletten
Slaap- en kalmeringstabletten worden niet standaard gegeven voor de operatie. Wanneer u dagelijks een slaap- of kalmeringstablet gebruikt, mag u die blijven nemen. Bent u erg nerveus voor de operatie? Overleg dan met de zaalarts over het voorschrijven van een slaap- of kalmeringstablet

Dag van de operatie (dag 0)

Voor de operatie wordt u onder algehele anesthesie gebracht. Binnen een half uur na de operatie komt u weer langzaam bij bewustzijn. U blijft na de operatie één nacht op de Recovery (uitslaapkamer). De chirurg belt uw eerste contactpersoon om te vertellen hoe de operatie is verlopen. U krijgt een infuus in uw arm. Hiermee krijgt u vocht toegediend. 

Pijnbestrijding
Vóór de operatie wordt tussen uw ruggenwervels ook een slangetje (epidurale katheter) ingebracht. Hiermee kunnen we lokaal uw pijn bestrijden. Twee tot drie dagen na de operatie wordt deze katheter verwijderd. U krijgt dan orale pijnmedicatie. Een goede pijnbestrijding is van groot belang voor een snel herstel.

Blaaskatheter
Tijdens de operatie wordt ook een slangetje in de blaas (urinekatheter) gebracht, omdat uw blaas door de epiduraal katheter niet goed kan functioneren. De blaaskatheter wordt tegelijk met de epidurale katheter op de tweede of derde dag na de operatie verwijderd.

Maagslang
Wanneer u gedurende langere tijd geen voeding kunt eten, is het noodzakelijk om een maagslang bij u te plaatsen. Via deze slang worden rechtstreeks voedingsstoffen (sondevoeding) gegeven. Deze maagslang zorgt ook voor de afvoer van overtollig maagsap de eerste dagen na de operatie.

Drains
Na de operatie worden er in principe geen slangetjes (drains) in het operatiegebied achtergelaten. Soms is dit wel nodig, om vocht vanuit de buik naar buiten af te voeren.

Eten en drinken
Op de recovery krijgt u water aangeboden. Misselijkheid of hikken zijn de enige redenen om niet te drinken. Het herstelprogramma is erop gericht misselijkheid na de operatie te voorkomen door preventief aan het einde van de operatie u een middel toe te dienen. Toch wordt misselijkheid niet altijd voorkomen. Het is namelijk een natuurlijke reactie van het lichaam. Als u niet misselijk bent na de operatie, probeer dan af en toe een slokje water te drinken. Om het herstel van de algehele conditie en uw voedingstoestand na de operatie te optimaliseren, kan het nodig zijn dat u extra koolhydraatrijke drinkvoeding krijgt.

Wondverzorging
Tijdens de operatie wordt een grote snede (incisie) bovenin de buik gemaakt of laparoscopisch geopereerd. Deze snede wordt na de operatie gesloten met zelf oplosbare hechtingen of huidnietjes. De nietjes worden een aantal dagen na de operatie verwijderd.

De dagen na de operatie

Voeding
De eerste dag na de operatie krijgt u naast water ook licht verteerbaar eten aangeboden. Als u dit eten goed verdraagt kunt u dit rustig uitbreiden naar normaal eten. De maaltijden worden aangevuld met tussendoortjes.

Bewegen
Na de operatie start u zo snel mogelijk met bewegen. De dag van de operatie probeert u met ondersteuning op de rand van het bed te zitten. Gaat u de eerste keer uit bed, dan gebeurt dit onder begeleiding van een verpleegkundige of fysiotherapeut.

De dagen na de operatie probeert u minstens zes uur (drie maal twee uur) uit bed te zijn en tweemaal per dag een wandeling te maken over de afdeling. Goede pijnbestrijding is van groot belang voor uw mobilisatie. Geef duidelijk aan wanneer pijn u belemmert om uit bed te komen. U hoort geen ernstige pijn te hebben. Wanneer u niet in staat bent uit bed te komen, probeer dan zoveel mogelijk rechtop te zitten.

Bewegen is belangrijk om trombose in de benen te voorkomen en verlies van spierkracht tegen te gaan. Tot 5 weken na uw operatie krijgt u dagelijks een injectie om trombose te voorkomen. Het is belangrijk dat u goed rechtop zit, waardoor uw ademhaling beter wordt. Luchtweginfecties komen daardoor minder vaak voor en de zuurstofvoorziening naar de wond wordt op die manier geoptimaliseerd. 

 

Laxeermiddel
Gedurende de opname kan het nodig zijn om u vezels te geven in de vorm van poeder en of een kauwtablet  om de darmfunctie te stimuleren. Indien dit onvoldoende effect heeft kan worden overwogen om u een klysma te geven.

Weefsel uitslag
Na de operatie onderzoekt de patholoog het tumorweefsel dat tijdens de operatie is verwijderd. Na circa 7-10 werkdagen na de operatie is de uitslag van het weefsel bekend. Deze krijgt u afhankelijk van uw opname duur poliklinisch of in het ziekenhuis. De uitslag vertelt om welke vorm van kanker het gaat, en of er uitzaaiingen in de lymfeklieren zijn. Op basis van de uitslag vertelt de chirurg u of een nabehandeling noodzakelijk is.

Mogelijke complicaties

Elke operatie kent mogelijke complicaties. Zelfs een eenvoudige ingreep kan gepaard gaan met bijvoorbeeld een urineweginfectie, een longontsteking, een wondinfectie of een trombose. Er zijn een aantal specifieke complicaties die voorkomen na een leveroperatie.

Een belangrijkste complicatie, die na een alvleesklieroperatie kan ontstaan, is een naadlekkage. In uw lichaam zijn nieuwe verbindingen gemaakt met de alvleesklier, de galwegen en de maag die kunnen gaan lekken. Hierbij wordt een slangetje (drain) in de buik gebracht die het wondvocht opvangt. Door dit slangetje kan het ontstekingsgebied eventueel gespoeld worden. Soms is er een nieuwe operatie onder narcose nodig, waarbij de buikholte wordt schoongemaakt.

Door het weghalen van een deel van uw alvleesklier, kan uw bloedsuikerspiegel ontregeld raken. Als de bloedsuikers te laag of te hoog worden is soms een behandeling met insuline of andere medicatie nodig.

Mogelijke gevolgen na een Pylorussparende pancreatoduodenectomie (PPPD) operatie

Na de operatie kunt u spijsverteringsproblemen krijgen. Uw specialist of een diëtist kan u advies geven over uw voedingspatroon. Naarmate uw lichaam zich aanpast kunnen de problemen verminderen en verdwijnen. Veel mensen houden echter in meer of mindere mate klachten:

  • Vetdiarree: Voor een goede vertering van vetten zijn enzymen uit alvleeskliersap en galvloeistof nodig. Door een tekort aan de enzymen wordt vet minder goed verteerd. U krijgt dan last van dunne, vettige ontlasting.
  • Gewichtsverlies
  • Dumpingsyndroom
    Het dumpingsyndroom kan ontstaan bij mensen bij wie een deel van de maag verwijderd is. Voedsel komt bij hen veel sneller dan normaal in de dunne darm terecht. Dit kan klachten veroorzaken als een vol gevoel, darmkrampen, diarree, hartkloppingen, duizeligheid, trillen en zweetaanvallen.
  • Diabetes: Wanneer een deel van de alvleesklier verwijderd wordt, kunnen hierdoor problemen ontstaan met de bloedsuikerspiegel.
  • Gastroparese: Na de operatie leegt de maag zich soms tijdelijk onvoldoende. Hierdoor wordt het eten belemmerd en kunt u misselijk zijn. Een andere naam hiervoor is vertraagde maaglediging of gastroparese. Dit gaat vanzelf over, maar u krijgt dan intussen tijdelijk sondevoeding via een voedingsslang en/of mogelijk een afvoerende maagslang die de maagsappen uit de maag naar buiten hevelt.
  • Chyluslekkage: Via de drains kan er lymfevocht (chylus) vanuit het wondgebied in de buik naar buiten lekken. Dit gaat vanzelf weer over, maar moet tijdelijk worden ondersteund door extra vochttoediening en een aangepast dieet (of sondevoeding).

Weer thuis

Tien tot veertien dagen na de operatie mag u naar huis als u:

  • voelt dat u in staat bent om naar huis te gaan;
  • met pijnstilling pijnvrij bent;
  • normaal eten verdraagt.

Deze beslissing wordt, in overleg met u, genomen door de chirurg. Meestal bent u binnen tien dagen na de operatie weer thuis.

Bij klachten zoals buikpijn, braken, rugpijn of koorts neemt u contact op met het ziekenhuis.

Uw huisarts en/of verwijzer krijgt bericht van de chirurg over de operatie en het verloop van uw opname, zodat hij/zij goed op de hoogte is.

Het kan nog enige weken tot maanden duren voordat u volledig hersteld bent van uw operatie. Het is heel normaal dat u thuis niet direct volledig functioneert zoals voor uw operatie. U hebt immers een grote ingreep ondergaan. In principe heeft u - als u vóór de operatie zelfstandig functioneerde - geen extra zorg nodig thuis. Wel is het prettig als u de eerste twee weken hulp krijgt van uw partner, familie of andere naasten. Zware klussen zullen wellicht moeilijk zijn en worden daarom de eerste weken afgeraden.

Hervatten van activiteiten
Na de operatie mag u geleidelijk aan meer doen. Wissel de eerste dagen rust en activiteit af en wordt langzaam aan steeds actiever. Wandelen is goed om uw conditie te verbeteren. Fietsen en autorijden mag zodra u geen pijn meer heeft bij het bewegen. Bent u gewend te sporten? Dan kunt u dat na vier of vijf weken weer langzaam oppakken. Het is belangrijk dat u rustig begint en goed luistert naar de signalen van uw lichaam.

Controleafspraak
Na korte tijd komt u op controle bij de chirurg. Bij uw ontslag uit het ziekenhuis krijgt u hiervoor een afspraak mee. Tijdens de controleafspraak bespreekt de chirurg de eventuele nabehandeling met u. U blijft langdurig onder controle.

Contact

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Bespreek deze dan met uw chirurg. Het kan handig zijn uw vragen van tevoren op papier te zetten.

Polikliniek Chirurgie
043-387 49 00 (tussen 8.30 en 17.00 uur)

Spoedeisende Hulp
043-387 67 00 (na 17.00 uur en in het weekend)

Websites

Door de diagnose ‘kanker’, is uw leven van het ene op het andere moment veranderd. Ziek zijn, maar kanker in het bijzonder, zorgt vaak voor angst en onzekerheid. Het kan voorkomen dat u zich geen raad weet en dat u zich erg eenzaam voelt. Deze gevoelens en gedachten zijn heel normaal en horen bij de ziekte en de ernst ervan.

Uw specialist en huisarts weten dat dit een moeilijke periode in uw leven is. U kunt altijd met hen over uw situatie  praten. Buiten en binnen het MUMC+ kunt u ook met hulpverleners een afspraak maken om u te helpen in deze moeilijke situatie.

Onderstaande websites bieden mogelijk enige ondersteuning:

Laatst bijgewerkt op 11 maart 2024. Bekijk de meest actuele versie van deze folder op: info.mumc.nl/pub-642