Folder
Parkinson en Essentiële Tremor: Diepe Hersenstimulatie (DBS) operatie
De operatie
De arts heeft met u besproken dat u een operatie krijgt. De operatie zorgt voor een diepe stimulatie van de hersenen. Afgekort noemen we deze operatie DBS. Tijdens de operatie plaatsen wij elektroden in uw hersenen. Deze staan in verbinding met een neurostimulator. Dit is een soort pacemaker.
In deze folder leest u meer over deze operatie, de voorbereiding, de mogelijke complicaties en de periode na de operatie.
Doel van de operatie
De operatie is bedoeld om bepaalde hersenfuncties te verbeteren. Het gaat hierbij om de functies in uw hersenen die ervoor zorgen dat u goed kunt bewegen.
Voorbereiding
Bij uw opname in het ziekenhuis zijn de artsen en verpleegkundigen van het DBS-team aanwezig. Meer informatie hierover leest u ook in de folder "Diepe Hersenstimulatie bij Parkinsonpatiënten en Essentiële tremor". U heeft deze eerder al ontvangen.
U wordt een paar dagen voor de operatie opgenomen op de afdeling Neurologie. Dit ligt aan andere onderzoeken die u nog krijgt. Er wordt in ieder geval een MRI-scan gemaakt.
De arts bespreekt met u welke medicijnen u kunt gebruiken. Soms is hierin een aanpassing nodig. U mag bijvoorbeeld geen bloedverdunners gebruiken. Ook mag u geen medicijnen gebruiken die invloed hebben op de stolling van uw bloed. Denk aan aspirine, ibrufen, naproxen of andere zogenaamde NSAID`s. Deze zorgen voor een grotere kans op bloedingen tijdens de operatie.
De dag van de operatie
Op de dag van de operatie krijgt u een blaaskatheter, om uw urine op te vangen. U kunt namelijk niet zelf naar de wc. Wij brengen u rond 7.30 uur naar de operatiekamer. Hier krijgt u een infuus in uw arm. Daarna krijgt u een plaatselijke verdoving of algehele narcose. Voor de operatie maken wij een zogenaamd stereotactisch frame vast op uw hoofd. Daarna brengen wij u naar de afdeling Beeldvorming. Hier krijgt u een CT-scan met het frame op.
Tijdens de operatie wordt een gebied in uw hersenen gestimuleerd. De neurochirurg bekijkt hoe dit gebied het beste bereikt kan worden. Daarvoor gebruikt hij de MRI- en de CT-scan. Deze berekening duurt ongeveer 30 minuten. Het gebied dat gestimuleerd wordt, is voor Parkinson anders dan voor Essentiële Tremor.
De operatie
De neurochirurg voert de operatie uit. De operatie bestaat uit 2 delen:
1. Het plaatsen van de elektroden in de hersenen.
2. Het plaatsen van de verlengkabels in de inwendige neurostimulator.
1. Het plaatsen van de elektrodes
U blijft tijdens de ingreep wakker. Zo kunnen we u testen. En u kunt ons vertellen wat u merkt. Dit is belangrijk. Het perfecte stimulatiepunt is namelijk voor iedere patiënt anders. Door steeds met u te praten, kunnen we dit punt zo goed mogelijk bepalen.
Tijdens de operatie ligt u op de operatietafel. U hoeft niet volledig plat te liggen. We nemen rustig de tijd totdat u zo lekker mogelijk ligt. Dan maken we het frame op uw hoofd vast aan de operatietafel. U mag gerust een paar keer zeggen dat we uw hoofd wat hoger of lager moeten leggen. Als de operatie begonnen is, kunnen we dat niet meer veranderen.
Als u goed ligt, krijgt u plaatselijke verdoving. We maken een kleine snee in uw hoofdhuid. Daarna boren we een gaatje in de schedel. De neurochirurg brengt eerst een paar hele fijne testelektroden aan in uw hersenen. Dit doet geen pijn. De elektroden vangen elektrische signalen op. Deze worden omgezet in geluid. Zo ziet en hoort de neurochirurg precies waar de elektroden zitten. De elektrode die het beste elektrisch patroon oplevert, krijgt vervolgens lichte stroomstootjes. Dit is de testfase.
In de testfase test de neuroloog de tremor. En bij patiënten met de ziekte van Parkinson ook de stijfheid en traagheid. De neuroloog vraagt u om eenvoudige bewegingen te maken. Zoals een vuist open en dicht maken. De neuroloog doet dit tot de resultaten goed zijn en er geen bijwerkingen zijn.
Na de testfase vervangt hij de testelektroden door de definitieve elektroden. We maken deze elektroden in het boorgat vast aan de schedel.
Krijgt u een stimulatie aan allebei de kanten van uw hoofd? Dan doen we daarna hetzelfde in de andere helft van uw hersenen. Daarna maken we het frame op uw hoofd weer los.
Wordt u aan twee kanten geopereerd? Dan duurt de hele operatie, met alle voorbereidingen, 3 tot 4 uur. Is de operatie aan 1 kant? Dan duurt deze 1 tot een paar uur korter.
Indien ervoor gekozen wordt de operatie onder algehele narcose te doen slaapt u tijdens de gehele procedure.
2. Het plaatsen van de inwendige pacemaker
Als de elektroden zijn geplaatst, plaatsen wij de neurostimulator. Deze wordt onder de huid geplaatst. U wordt hiervoor helemaal in slaap gebracht als u wakker bent geweest tijdens het eerste deel. Deze operatie duurt ongeveer 1 uur.
We plaatsen de neurostimulator onder het sleutelbeen of in de buik. Tijdens de operatie verbinden we de elektroden aan verlengdraden. We trekken deze draden onder de huid, achter het oor door tot onder het sleutelbeen of in de buik. Hier maken we ze vast aan de neurostimulator.
Na de operatie gaat u naar de Recovery of naar de Medium Care van verpleegafdeling C5. Wij houden u daar 24 uur in de gaten. Dit is nodig om te zien of er complicaties en/of bijwerkingen optreden. De eerste 24 uur krijgt u antibiotica via een infuus. Dit is om het risico op infectie zo laag mogelijk te houden. Na de operatie maken we opnieuw een CT-scan van de hersenen. Dit doen we om de plek van de elektroden te controleren.
Het plaatsen van de elektroden veroorzaakt een klein letsel. Dit zorgt ervoor dat uw klachten korte tijd minder zijn. De stimulatie wordt daarom pas 2 weken na de operatie aangezet.
Uw medicatie voor de ziekte van Parkinson wordt niet meteen aangepast. Bij een Essentiële Tremor wordt eventuele medicatie na de operatie gestopt.
Complicaties en bijwerkingen
Na de operatie kunt u de volgende complicaties en bijwerkingen krijgen.
Bloeding in de hersenen De kans hierop is heel klein. Een bloeding rond de elektrode geeft meestal geen klachten. Maar er kunnen uitvalsverschijnselen optreden. Zoals verlamming.
Een infectie De kans op een ontsteking is klein. Na het inbrengen van de elektroden krijgt u 24 uur lang antibiotica. Dat doen we om de kans op een ontsteking zo klein mogelijk te maken.
Bijwerkingen van de stimulatie De stimulatie van de hersenen kan bijwerkingen veroorzaken. Denk aan problemen met het openen van de ogen, dubbelzien, tintelingen, en automatische bewegingen. Deze bijwerkingen kunnen samenhangen met de instellingen van de stimulatie. Ze kunnen dus ook verdwijnen als we deze instellingen aanpassen. Uw neuroloog bespreekt dit met u.
Door de subthalamische stimulatie van uw hersenen kan uw gedrag veranderen. Zo kunt u bijvoorbeeld heel impulsief reageren. Of kunt u zich niet bedwingen om iets te doen. Als dat gebeurt kan de neuroloog de instellingen van de stimulator aanpassen. Deze andere instellingen kunnen weer invloed hebben op andere klachten of verbeteringen. Dat betekent dat we moeten zoeken naar instellingen die zorgen voor goede resultaten en voor weinig bijwerkingen.
Onvoldoende effect op spraak en evenwicht Het effect van diepe hersenstimulatie voor Parkinson op spraak- en evenwichtsstoornissen is onvoorspelbaar. Bij sommige patiënten verbeteren de klachten. Anderen merken geen verandering.
Diepe hersenstimulatie voor Tremor kan een negatieve uitwerking hebben op de spraak en de balans.
Bijwerkingen van de anesthesie Het plaatsen van de stimulator onder de huid gebeurt onder volledige narcose. Na de narcose komen ernstige complicaties of bijwerkingen bijna niet meer voor. U kunt wel last krijgen van misselijkheid, braken en keelpijn. Deze klachten verdwijnen meestal binnen een paar dagen. Bent u misselijk? Geef dit door aan de verpleegkundige. U krijgt hiervoor dan een medicijn.
Levensduur batterij pacemaker
In de neurostimulator zit een batterij. Deze gaat tussen de 2 en 5 jaar mee. Dat is afhankelijk van de instellingen van de stimulatie. Als de batterij leeg is, krijgt u een nieuwe neurostimulator met een volle batterij. De elektroden en draden in uw hersenen worden niet vervangen. Voor het vervangen van de neurostimulator krijgt u een plaatselijke verdoving en antibiotica. Deze operatie duurt ongeveer 30 minuten.
Ontslag
Ongeveer 5 dagen na de operatie mag u naar huis. U krijgt een afspraak mee voor een afspraak bij de neuroloog na 2 weken. Hij zet de stimulatie aan. Het instellen hiervan is maatwerk. Dat betekent dat we moeten zoeken naar instellingen die zorgen voor goede resultaten en weinig bijwerkingen.
Gebruikt u medicijnen? Dan wordt het gebruik hiervan langzaam afgebouwd. Dit is een intensief proces. U moet hiervoor regelmatig naar het ziekenhuis komen.
Na ongeveer 6 weken heeft u een afspraak bij de neurochirurg. Wij proberen deze afspraak te combineren met een vervolgafspraak bij de neuroloog. Als het nodig is, maken we ook een afspraak bij de klinisch neuropsycholoog.
Verder krijgt u na 1 jaar, na 5 jaar en iedere volgende 5 jaar metingen en een neuropsychologisch testonderzoek.
Weer thuis
Als alles normaal geneest, hebben de wondjes van de operatie geen speciale verzorging nodig.
Wachtlijst
Wij bespreken tijdens de observatieperiode met u of er een wachtlijst is. En wanneer u aan de beurt bent.
Contact
Heeft u voor de operatie nog vragen? Neem dan contact op met ons op. Als u het ziekenhuis verlaat, krijgt u een overzicht met onze contactgegevens.
Polikliniek Neurologie
Telefoon: 043 - 387 65 00, bereikbaar tijdens kantooruren
Casemanager DBS (mw. S. Verkaart) Telefoon: 043 - 3874054
Heeft u ’s avonds, ’s nachts of in het weekend problemen met uw neurostimulator? Bel dan de Spoedeisende Hulp (SEH) en vraag naar de dienstdoende neuroloog.
Spoedeisende Hulp
Telefoon: 043 - 387 67 00