Wat is actinische keratose?
Actinische keratose zijn plekjes op de huid. Deze plekjes ontstaan door schade aan de huid. Ze komen vooral voor op delen van het lichaam die veel in de zon zijn geweest. Dus meestal op het hoofd, in het gezicht, op de borst en op de handrug.
Een huid met actinische keratose heeft een groter risico op het ontwikkelen van huidkanker. Dit risico is 1 tot 2% hoger vergeleken met de gezonde huid.
Hoe ziet actinische keratose eruit?
Actinische keratose ziet er meestal uit als ruwe schilferende plekjes of korstjes op de huid. De kleur kan rood, huidkleurig of bruin zijn.
In het begin zijn de plekjes beter te voelen dan te zien. Een korstje kan er in het begin vaak af vallen. Daarna keert het na een paar weken of maanden weer terug.
De plekken komen veel voor:
- in het gezicht
- op de hoofdhuid
- op de bovenkant van de handen
- op de onderste helft van de armen en de benen
- op de borst
Hoe ontstaat actinische keratose?
Actinische keratose ontstaat door:
- een langdurige blootstelling aan de zon of zonnebank.
Het ontstaat niet na één zonvakantie. Het ontwikkelt zich in een paar jaar. - De kleur van de huid speelt ook een belangrijke rol. Mensen met een lichte huid, blond of rood haar en blauwe ogen hebben een groter risico op het krijgen van actinische keratose.
- Daarnaast speelt leeftijd een rol. Actinische keratose komt vaker voor bij mensen boven de 60 jaar.
Hoe weet uw arts of u actinische keratose heeft?
Uw arts kan aan de plekjes op uw huid zien of u actinische keratose heeft.
Uw arts kan hiervoor een dermatoscoop gebruiken (zie foto). Een dermatoscoop is een vergrootglas om de structuur van uw huid beter te zien.
Wanneer uw arts twijfelt over de diagnose kan hij een stukje huid (biopt) afnemen en laten onderzoeken.
Moet u behandeld worden voor actinische keratose?
Er zijn een aantal redenen om te behandelen:
- Sommige mensen hebben last van de actinische keratose. Het kan jeuken en het kan een irriterend gevoel geven.
- Sommige mensen vinden het er niet mooi uitzien.
- Actinische keratose geeft een verhoogd risico op het krijgen van huidkanker. Door actinische keratose te behandelen, is dit risico kleiner. Daarnaast is huidkanker moeilijker te herkennen in een gebied met actinische keratose.
Welke behandelingen zijn er?
-
Wanneer u maar 1 of een paar plekjes heeft, kunt u cryotherapie krijgen. Cryotherapie is een éénmalige behandeling die vaak wordt gebruikt. Uw arts bevriest deze plekjes met stikstof.
-
Er zijn verschillende crèmes die uw arts kan voorschrijven wanneer u meer plekjes heeft. Deze crème heet Imiquimod of ingenol-mebutaat of 5-fluorouracil.
De crème of gel smeert u een paar dagen tot een paar weken op de plekjes. Uw arts vertelt u hoelang u dit doet.
De crème maakt de actinische keratose kapot. De huid kan rood worden, open gaan en er ontstaan korstjes of blaasjes. Wanneer u stopt met de crème zal uw huid weer genezen.
-
Heeft u veel plekken op uw huid? Dan kan uw arts samen met u beslissen voor een photodynamische therapie. Photodynamische therapie noemen we afgekort PDT.
Bij een photodynamische therapie smeert de arts een speciale crème op de actinische keratose. Deze crème zorgt ervoor dat de huidcellen in de plekjes gevoelig worden voor licht. Deze crème moet minimaal 3 uur intrekken. Daarna schijnt de arts een paar minuten met een rood licht op de actinische keratose.
Deze behandeling kan soms pijnlijk zijn, vooral op de hoofdhuid.
Na de behandeling zwelt de huid op en wordt rood. Dit is normaal. Soms ontstaat er een korstje of een schaafwondje of brandwondje. In de meeste gevallen verdwijnt dit binnen een paar dagen tot een paar weken.
Heeft u na behandeling blijvende pijn of branderigheid op de plaats van de behandeling? Dan kunt u een pijnstiller (bijvoorbeeld paracetamol) of een koelelement gebruiken. -
Bij daglicht PDT smeert u een crème met een lichtgevoelige stof op de plekjes, Deze crème maakt de aangedane huidcellen gevoelig voor daglicht.
Nadat u de crème heeft aangebracht, wacht u een half uur. Daarna moet u 2 uur achter elkaar de plekjes blootstellen aan daglicht. Dit kunt u thuis doen of rondom het ziekenhuis.
Het daglicht zal de lichtgevoelige cellen aantasten en daardoor sterven ze af.
In de weken na de behandeling worden deze cellen vervangen door nieuwe, gezonde huidcellen. -
Met een chemische peeling kunnen we een oppervlakkige diepte in de huid beschadigen. Zo stimuleren we de aanmaak van nieuwe huid.
Het is een éénmalige behandeling.
Een arts of verpleegkundig specialist doet deze behandeling in het ziekenhuis.Wat doet u vóór de behandeling?
Eén keer per dag voor het slapen gaan, smeert u de aangedane huid in met een crème. Dit doet u iedere dag voor 2 weken lang.
Tijdens de behandeling brengen we op de te behandelen huid trichloor-azijnzuur vloeistof aan. De huid kan hierdoor tijdelijk wit kleuren en het geeft een pijnlijk en branderig gevoel.Meer informatie over deze behandeling vindt u in de patiëntenfolder 'Chemische peeling' (info.mumc.nl/pub-128).
Wat kunt u zelf nog doen?
Ga verstandig om met de zon.
Controleer uw huid na de behandeling van actinische keratose.
Ontstaan er huidafwijkingen die groter worden en niet genezen binnen een paar weken? Dan is het belangrijk om contact op te nemen met uw behandelend arts.
Verstandig omgaan met de zon
Een beetje zonlicht is goed voor iedereen. Ultraviolette stralen zorgen voor de aanmaak van vitamine D en geven een positief gevoel. Vitamine D is nodig voor sterke botten.
Teveel zonlicht kan schadelijk zijn en verbranding van de huid veroorzaken.
Wat kunt u doen?
- Draag wijde kleding met lange mouwen en een breed gerande hoed of pet.
- Bescherm uw huid met een zonnebrandcrème van tenminste factor 30.
Herhaal dit om de 2 uur wanneer u een lange tijd buiten bent.
Algemene tips:
- Ga niet onbeschermd in de volle zon tussen 11.00 en 15.00 uur.
- Zorg voor extra bescherming als u dichter bij de evenaar komt en in de bergen.
- Zorg voor extra bescherming op het water, in de sneeuw en op droog zand.
- Vermijd de zonnebank.
- Let op de sterkte van de zon, de zonkracht. Hoe sterker de zonkracht, hoe groter de kans op verbranding.
-
Voor uitgebreide informatie zie de folder 'Zonbescherming'. (info.mumc.nl/pub-119)
Contact
Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Dan kunt u ze stellen aan uw behandelend arts of verpleegkundig specialist.
U kunt ook bellen met de Polikliniek Dermatologie van 8.30 tot 17.00 uur
Telefoonnummer 043 - 3875000
Websites
- Dermatologie (dermatologie.mumc.nl)
- MUMC+ (www.mumc.nl/)
- nvdv.nl